Kozmetik ürünleri binlerce yıldan beri hayatımızda var. Güzel görünmek sadece günümüzde değil, her zaman önem verilen uğruna çokça para harcanan bir olguydu. Geçmişte, zaman zaman ölümcül olan maddeler dahi güzel görünmek için sıkça kullanılmış. Güzellik bu kadar önemli olduğu için, sürekli yeni ürünler çıkmış, yeni gelişmeler yaşanmış. Hatta kokuyu bir imza olarak kullanan hükümdarlar bile çıkmış ortaya.
Bakalım bu bilgilerden hangilerini daha önce duymuştunuz:
1. Kozmetik kelimesinin kökü Eski Yunancaya dayanır. Düzenlemek, güzelleştirmek ve dünyevi gibi anlamlara karşılık gelen kozmos kelimesinde türemiştir. Hatta Cosmopolitan dergisi de bu köke sahiptir.
2. Kadınlar, henüz allık icat edilmeden önce yanaklarına pembe bir görüntü vermek için yanaklarını sıkıştırır ya da tokatlarlardı.
3. Biraz Eski Mısır’a gidelim, bilinen ilk kozmetik ürünleri Mısırlılar tarafından bakır ve kurşun cevherlerinden üretildi. İlk makyaj ise göz kapaklarının altını ve kirpiklerini boyayarak başladı. Daha sonra Antik Mısır’da hızla gelişen kozmetik sektöründe, deodorant olarak tütsü topakları, göz farları için hayvan yağları, bu farları sürmek için fildişinden yapılmış çubuklar kullanıldı. Oje olarak ise kına kullanılıyordu.
4. Kleopatra kokuyu adete bir imza olarak kullanıyordu. Gemilerinin yelkenlerini parfümle ıslatıyor ve gideceği yere varmadan önce kokusu oraya ulaşmış oluyordu. Bu onu ayrıca dönemi için çok daha güçlü kılan bir zekâ ürünüydü.
5. Antik Roma da güzellik olgusunun peşinde giden kavimlerden biri. Antik Romalılar, kırışıklıkları, çilleri, güneş lekelerini ve deri pullarını olumsuz olarak değerlendirirlerdi. Bu sebeple kırışıkları gidermek için kuğu yağı ve eşek sütü kullandılar. Yaralar ve çiller içinse salyangoz kürleri kullanıyorlardı. Hatta öküz kıllarından sahte kaşlar dahi yapıyorlardı!
6. Uzak doğu halkları da kozmetik için bolca uğraşan diğer kavimlerden. İlk ojenin MÖ 3.000 yılında Çin’de üretildiği düşünülüyor. İçeriği ise yumurta akı, balmumu, renkli toz ve sakızdan oluşuyordu.
7. Eski günlerde, düşmanları korkutmak, sosyal bir rütbe göstermek ya da büyü yapmak için de makyaj kullanılıyordu. Roma döneminde, erkekler bile sosyal rütbelerini belirtmek için dudaklarını rujla boyuyorlardı.
8. Makyaj yıllarca farklı kültürde farklı sınıflar tarafından bir statü sembolü olarak kullanıldı. Zaman zaman sadece üst tabaka halk tarafından çokça kullanılırken bazı zamanlarda, 19. yüzyılda olduğu gibi zengin sınıf makyaj ya da parfüm kullanmadı. Onları çalışmaktan yıpranmış ve kötü kokan işçi sınıfının kullanması gerektiğini düşünüyorlardı.
9. Her ne kadar sözlüklerde eş anlamlı gibi görünseler de memeli canlıların hiçbirinde tüy bulunmaz. Tüy kuşlara özgüdür. Kozmetik markaları tarafından oluşturulan bir algıdan ibaret olarak, tüy demeye yönlendirdiler.
10. Son yıllarda vücutlarımızla bulunan"istenmeyen tüyler" yani "kıllar" çokça tartışma konusu oluyor. Peki bu ne zaman başladı biliyor musunuz? Bilindiği kadarıyla kadınların vücutlarını tıraş etmeleri 1400 yılında moda oluyor. Hatta kafalarını tıraş ederek daha estetik duran kaş ve kirpiklerini tamamen ön plana çıkarırlardı. 1915’te yılında ise bir moda reklamında koltukaltı tıraşlı olan bir model görüldükten sonra ve tıraş bıçağı firması sahibinin koltuk altı kıllarının “kadınsı” olmadığı yönündeki açıklamaları ile farklı bir algı yaratıldı.
11. Reklamların hat safhada ve insanları her yöne çekebildikleri 1900’lü yılların başlarında çokça ticari kaygı güdülen reklamlar yapıldı. Sigaranın çocuklara bile içirilmeye çalışıldığı bu yıllarda bronzluk da moda haline geldi. Coco Channel tarafından 1920’li yıllarda popüler hale gelen bronzluk, bu yıllardan önce düşük bir sınıfa ait olarak görülüyordu.
12. Elizabeth döneminde kadınlar, alınlarını tıraş etmekten arsenik kullanmaya ve cildinin süper solgun görünmesi için yüzlerine sülük koymak gibi çılgın yöntemlere başvurdular. Ayrıca rujun büyülü güçleri olduğuna ve Kraliçe Elizabeth öldüğünde ruj sürdüğüne inanıyorlardı. Ayrıca yine Elizabeth dönemindeki kadınlar ayrıca maskara, göz ve kaş kalemi olarak kömür katranı kullandılar ve bu birçoğunun kör olmasına neden oldu.
13. Elizabeth döneminin ardından aradan geçen yüzyıllar sonra, 1930'larda, ABD'de "Lash Lure" adlı ürün kalıcı maskara olarak satıldı. Bir düzineden fazla kadını kör etti ve bir kişinin hayatına mâl oldu.
14. Balık pulları ruj ve far gibi malzemelere daha fazla ışıltı eklemek için kullanılıyor. Sadece balık pulları değil, balina kusmuğu ve dışkıları gibi birçok hayvansal madde kullanılıyor. Böceklerin de önemli bir yeri olduğunu söylemeden geçmemek lazım.
15. 1900’lü yıllarda kozmetik dünyası hızla gelişmeye başladı. İlk modern deodorant 1889’da Philadelphia’da icat edildi. İlk patentli oje 1919 yılında ortaya çıktı ve soluk pembe rengindeydi. Modern sentetik saç boyası L’Oreal tarafından 1907’de icat edildi. İlk roll-on deodorant 1952’de icat edilirken kitlesel olarak pazarlanan ilk saç spreyi yine L’Oreal tarafından 1960 yılında piyasa sürüldü.
16. “Makeup Art Cosmetics” anlamına gelen MAC Frank adında iki kişi tarafından 1985 yılında kuruldu.
17. Makyaj bir zamanlar o kadar önemliydi ki 1991’de yapılan bir araştırma, Hollywood makyaj sanatçılarını işe alan kadın politikacıların seçim kampanyalarını kazanmalarının yüzde 30 daha yüksek olduğunu gösterdi.
18. Biraz rakamlardan bahsedelim. Estetik cerrahi 20 milyar dolarlık bir patlama yaşıyor ve büyümeye devam ediyor. ABD’de 1997’den bu yana yüzde 220 oranında artış gösterdi. Son yıllarda ülkemizde de estetik cerrahi oldukça popüler durumda.
19. Güzellik şirketleri gelirlerinin yüzde 25’ini tanıtım ve reklamlara harcarken, yalnızca yüzde 2-3’ünü araştırma ve geliştirme departmanları için harcıyor. İlaç firmalarında ise araştırma ve geliştirmeye ayrılan bütçe, toplam bütçenin yüzde 15’i.
20. Amerikalılar her yıl güzelliğe eğitimden daha fazla para harcıyorlar.
21. Küresel güzellik endüstrisi dünya çapında 170 milyar dolar kazanıyor ve yılda yüzde 7 büyüyor. Bu oran dünyada gelişmiş ülkelerin GSYİH oranının iki katına denk geliyor.
22. 12 yaşındaki kız çocuklarının yüzde 60’ı kozmetik ürünleri kullanıyor.
23. Ortalama bir kadın günde 168 kimyasal madde içeren 12 güzellik ve bakım ürünü kullanıyor. Ortalama bir erkek ise 85 kimyasal madde içeren 6 ürün kullanıyor.
24. Kadınlar yaşamları boyunca yaklaşık 15 bin dolarını kozmetik ürünlerine ayırıyorlar.
25. Son maddede ise önemli bir hatırlatma yapalım: “Dermatologlar tarafından test edildi.” ibaresi “dermatolog onaylı” anlamına gelmez!
